|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.61 Brzoza brodawkowata(Betula verrucosa Ehrh.)Inne nazwy: brzezina, brzoza zwisła, brzoza biała.Angielska: Common Birch.Francuska: Bouleau verruqueux.Niemiecka: Rauh-Birke.Rosyjska: Bierjoza.W pradawnych czasach, w zimnym i bardzo suchym okresie tzw.preborealnym brzoza dominowała wśród drzew w Europie, o czymświadczą niepodważalnie skrupulatne badania ziaren pyłku i zarodników roślin współczesnych i kopalnych.Nic zatem dziwnego, żepowszechnie znana była już w starożytności.W Grecji na przykładpęczki drobnych gałązek, zwane czarcimi miotłami, zalecano jakopożywienie ludziom o zbyt niskim wzroście i młodym zwierzętom ponoć dzięki takiej kuracji przybywało im kilkanaście centymetrówrocznie! Oczywiście drzewo to odwiecznie związane jest równieżz kulturą materialną Słowian, którzy uważali je przede wszystkim zazwiastuna wiosny.Więcej, pogańscy Słowianie, żyjący przecież bezuporządkowanego kalendarza, okres w którym zakwitały brzozynazywali po prostu: brzezień.A niektóre plemiona słowiańskie nabiałych zwitkach kory brzozowej czyniły swoje pierwsze zapiski.W pózniejszej historii polskiej kultury ludowej płaczące gałązkibrzozy przewijają się w licznych obrzędach religijnych.Wchodziływ skład śmigusowych miotełek, tak popularnych gdzieniegdzie do dziśw drugi dzień świąt Wielkiej Nocy, którymi smaga się oblewane wodądziewczęta; cienkimi i młodymi pędami strojono też chaty i ołtarze naZielone Zwięta i w Boże Ciało; również już w czasach chrześcijańskichna grobach powszechnie stawiano małe krzyżyki brzozowe, widocznez daleka dzięki bieli okrywającej je kory.W Polsce od najdawniejszychlat brzoza uznawana była za drzewo szczęśliwe, obdarzone samymidobrymi znamionami.Aż po dzień dzisiejszy zachowaliśmy dla niejwiele sentymentu.Brzoza to jedno z najbardziej polskich drzew, rośnie w całymnaszym kraju (na niżu i w górach), spotkać możemy ją w lesie, przydrogach i w parkach.Jest drzewem jednopiennym, o jajowato-piramidalnej koroniei białej cienkiej korze, łuszczącej się okrężnie, która jednak grubiejew dole pnia, gdzie jest czarniawa i głęboko spękana.Brzoza brodawkowata ma bardzo charakterystyczne młode gałązki: cienkie, wiotkie,zwisające (stąd zwane niekiedy płaczącymi") pokryte żywicznymigruczołami.Listki drobne, jajowato-romboidalne, nagie, długoogon-kowe, o brzegach podwójnie piłkowanych.Kwitnie w kwietniu i maju,62 a wiatropylne kwiaty w postaci kotków rozwijają się najczęściej jeszczeprzed liśćmi.Owocami są oskrzydlone orzeszki, które podmuchywiatru roznoszą bardzo daleko.Innym gatunkiem, który również często spotkać możemy w Polscejest brzoza omszona, niższa od brodawkowatej, o gałązkach znaczniebardziej wzniesionych do góry.Ale jej najbardziej chyba charakterystyczną cechą jest omszenie młodych gałązek i gęste owłosienie odrośli.Brzozę zaliczyć trzeba do drzew mało wybrednych, odpornych nietylko na zmiany klimatyczne, ale także wysiewających się samorzutniejna glebach suchych, jałowych.W zielarstwie cenione są przede wszystkim liście brzozy, którezbieramy, kiedy są jeszcze młode, a więc w drugiej połowie maja i napoczątku czerwca, i suszymy rozłożone cienką warstwą w miejscachzacienionych i przewiewnych.Z gałązek brzozy ściętych zimą lubbardzo wczesną wiosną (często nawet do wyrobu mioteł) zbiera siępączki.W medycynie ludowej wykorzystuje się również hubę brzozowączarną, czyli ciemne, guzowate naroślą będące grzybem pasożytniczymo nazwie włóknouszek ukośny, które jesienią lub na przedwiośniuodcina się od pni drzew żywych i starannie suszy.Liść brzozy zawiera wiele związków flawonoidowych (m.in.hiper-ozyd i mirycetynę), żywice, garbniki, olejek lotny, trójterpeny, kwasyorganiczne, sporo witaminy C i mikroelementy.W pączkach jest znacznie mniej flawonoidów, natomiast więcejolejków eterycznych.W hubie brzozowej wykryto m.in.trójterpeny, sterole i kwasytłuszczowe.Liście pobudzają przede wszystkim wydalanie moczu, a wraz z nim szkodliwych produktów przemiany materii, dezynfekują drogimoczowe.Działają też ochronnie na miąższ wątroby.Pączki brzozowe(obecnie bardzo rzadko stosowane) działają przeciwzapalnie i zwiększają wydzielanie potu.Silne właściwości przeciwzapalne wykazujerównież huba, która wzmacnia i zwiększa odporność organizmu.Odwar z liści.1 łyżkę suszonych liści zalewamy szklanką wrzątkui gotujemy na małym ogniu przez około 5 minut.Pijemy w 2 3porcjach pomiędzy posiłkamiNapar z liści.1 łyżkę suszu zalewamy szklanką wrzącej wodyi parzymy pod przykryciem około 10 minut.Pijemy 2 3 razy dzienniepomiędzy posiłkami.Sok z liści.Około 100 g świeżych liści przepuszczamy przezmaszynkę do mięsa, z uzyskanej zielonej masy przez gęstą gazę lub sitowyciskamy sok, który możemy utrwalić na cały rok mieszając go pół63 na pół ze spirytusem.Pijemy 30 40 kropli soku na kieliszek wody2 3 razy dziennie, pół godziny przed jedzeniem.Wszystkie przetwory z liści brzozy pijemy w kamicy moczowej,przy zmniejszonym wydzielaniu moczu, w gośćcu przewlekłym, a takżepomocniczo w schorzeniach skóry np.trądziku młodzieńczymi łuszczycy.Napar z pączków.1 łyżkę suszonych pączków zalewamy szklankąwrzątku i parzymy przez 15 minut.Po przecedzeniu pijemy w 2 3porcjach w schorzeniach wątroby i woreczka żółciowego, a także jakośrodek wykrztuśny.Odwar z huby.1 płaską łyżkę wysuszonej i sproszkowanejhuby zalewamy wrzątkiem i gotujemy na małym ogniu przez10 minut [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Archiwum
|