Frister Roman Milosc niemożliwa

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nigdy nie opuścił porannej i wieczornej modlitwy, i niezłamał zasad koszerności.Ale dystansował się od %7łydów z Europy Wschodniej, którzy niechcieli obciąć pejsów i nosili ciemne kapelusze z szerokim rondem do kompletu z czarnymichałatami.Dbał o to, by nie odróżniać się od rdzennych mieszkańców Pomorza ani ubiorem,ani zachowaniem.W jego niemczyznie nie było śladu obcego akcentu.Mówił poprawnym18Reichsthaler (niem.) - talar Rzeszy.19Obecnie: jezioro Drawsko.19językiem niczym klasy wyższe, a dodatkowo opanował lokalny dialekt.Dla prostego ludumógł być jednym z nich, ale znakomicie potrafiłby odnalezć się w salonach bogaczy.Potrafiłby, ale tego nie robił.Kiedy odkrył, że dwupiętrowy dom przy Brunnenstrasse 14jest na sprzedaż, zwrócił się z ofertą do członka rodziny von Manteufflów, właścicielanieruchomości.Czekał pełną godzinę na werandzie domu szlachcica, zanim ten w końcuraczył go przyjąć.I nawet gdy Ascher wyraził gotowość zapłaty tysiąca trzystu pięćdziesięciureichsthalerów, sumy, która nie była mała nawet dla dobrze sytuowanego junkra, i tak niezaproszono go do salonu.Transakcję zawarli w bocznym pokoju, służącym gospodarzowi zagabinet.Ascher Levy nie czuł się urażony.Znał swoje miejsce w hierarchii społecznej, choćbył głęboko przekonany, że stopniowo będzie wspinał się po drabinie, szczebel po szczeblu.Nie spieszył się.Wiedział, że nie jest możliwe przeskoczenie więcej niż jednego szczeblanaraz i że musi być ostrożny i cierpliwy.Ascher Levy miał obie te cechy.Brunnenstrasse uznawano za jeden z najlepszych adresów w Polzin.Do ogrodówuzdrowiska i centrum miasteczka były trzy minuty spacerem.Przyjdzie czas, gdy ulica tazostanie nazwana Adolf Hitler Strasse.Jednak na początku lat czterdziestych XIX wieku byłoto nie tylko dobre miejsce do zamieszkania, właściwe dla statusu ekonomicznego Aschera,ale też dogodny punkt na siedzibę firmy, którą Ascher od dawna planował założyć.Kiedyśjego głównym zródłem dochodu był zakup ziarna u chłopów, teraz zaś postanowił korzystaćz usług pośredników.Wierzył, że z czasem okaże się to korzystnym krokiem.Nie musiał jużuganiać się za klientami.Od tej chwili to oni mieli przyjeżdżać do niego do Polzin.Nieukończył jeszcze trzydziestki i cieszył się znakomitym zdrowiem.Cierpiał jedynie nanadmiar energii.Ale nie był już skory do dalekich podróży.Osiągnął odpowiedni wiek, abyzostać ojcem rodziny.Fanny także nie obawiała się mówić tego, co myśli.Nie poślubiła gopo to, aby noce spędzać samotnie w zimnym łóżku.Dom rodzinny Levych i siedziba ich firmy przyBrunnenstrasse w Bad Polzin20Ascher i Fanny urządzili się w trzypokojowym mieszkaniu na piętrze domu.Na ścianachprzestronnej sypialni powiesili portrety Majmonidesa i Fryderyka Wilhelma IV, króla Prus odpoprzedniego roku.Meble do sypialni, stanowiące część posagu, przywieziono z Dramburga.Pozostałe kupili u miejscowego stolarza.Mieli podobny gust, lubili prostotę i skromność.Jedynym zakupem, jakiego Fanny dokonała w znanym sklepie w Szczecinie, była aksamitnalamówka do zasłon i tkanina na pościel.Podczas ich pierwszych wspólnych nocy Ascher niewiedział, co podziwiać najpierw - białe poduszki wypełnione gęsim puchem, gładką pościelczy ciało żony.Dwa pokoje na drugim końcu ciemnego, wąskiego korytarza przekształcono w jadalnię isalon, który służył także za prywatny gabinet Aschera.Na dębowym biurku stanęłagrawerowana srebrna ramka, w której umieścił kwit potwierdzający, że jego ojciec J�ckelprzekazał dwadzieścia pięć talarów na fundusz wojenny przeznaczony na walkę zNapoleonem Bonaparte.Ten dokument wraz z portretem króla, wiszącym w sypialni,świadczyły o lojalności Aschera wobec ojczyzny.Umieszczając je w prywatnych apartamen-tach zamiast w biurze, w którym mógłby zobaczyć je każdy nieznajomy, nadał tej lojalnościbardzo osobisty rys.Miłość do ojczyzny i obecna sytuacja stanowiły dwie zupełnie różnesprawy.Ascher nie łudził się.W głębi duszy miał bolesną świadomość, że jego przywiązaniejest jednostronne.Niezależnie od tego, co czuł do Prus, Prusy nie odwzajemniały jegomiłości.Tylko jedną szufladę zamykał na klucz, nawet przed Fanny, aby nie miała pokusy, by jąotworzyć, tak jak Ewa uległa pokusie zjedzenia jabłka z drzewa poznania.Przechowywał tamnacjonalistyczne pamflety i rozprawy naukowe , ostrzegające przed żydowskimniebezpieczeństwem , wzywające do zemsty na tych, którzy ukrzyżowali Chrystusa,mordercach Syna Bożego, i domagające się ocalenia Prus przed wpływem tych, dla którychobca była idea chrześcijaństwa.Choć wiedział, że ta zjadliwa propaganda nie jestwymierzona przeciwko niemu osobiście - w Polzin znany był jako trudny, ale uczciwyczłowiek - nie mógł udawać, że ona nie istnieje i nie ma wpływu na otaczających go ludzi.W Szabat, po porannej modlitwie, Ascher spotykał się z innymi żydowskimiprzedsiębiorcami.Nie ze wszystkimi, oczywiście, lecz z trzema lub czterema, zajmującymipodobną pozycję co on.W przyjaznej atmosferze, przy filiżance herbaty lub kawy, poważnierozprawiali o bieżącej sytuacji.Jego towarzysze popierali liberalizm, który wzniecał w nichnadzieje na równouprawnienie wszystkich obywateli.Ascher jednak popierał króla, ponieważnie wierzył w rewolucyjne idee.Poza tym zawsze skłaniał się ku lojalności wobec osóbreprezentujących władzę.Nigdy nie chciał słyszeć ani słowa przeciwko rodzinie królewskiej,a w ogniu dyskusji, kiedy wyczerpały mu się wszelkie logiczne argumenty, wybuchał z pasją: A co liberałowie zrobili, żeby pomóc w budowie kolei?.Kolej! To słowo w jego uszach brzmiało jak muzyka.Jego kuzyn, Moritz Gottschalk,otworzył niedawno kantor w Berlinie, zarabiając fortunę na giełdzie papierów wartoś-ciowych, i ponaglał go: Przyszłość leży w kolei.Pamiętaj, aby nie spóznić się na pociąg [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum