Czerwone i czarne Stendhal

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jest córką starego księciade Chaulnes, znanego ze swych kastowych uprzedzeń.Dama ta jest jakby streszczeniem kobiet owegoświata.Nie kryje się z tym, że rodowód sięgający wojen krzyżowych jest jedyną godną szacunkuzaletą.Pieniądz idzie znacznie pózniej; dziwisz się? nie jesteśmy na prowincji, moje dziecko.Spotkasz w jej salonie kilku wielkich panów wyrażających się niezwykle lekko o panującej rodzinie.Codo pani de la Mole, ta zniża z szacunkiem głos, ilekroć wymienia jakiego księcia, a zwłaszcza księżnękrwi.Nie radziłbym odpowiedzieć przy niej, że Filip II albo Henryk VIII byli potworami.Byli KR�LAMI,co im daje niewzruszone prawa do szacunku istot n i e u r o d z o n y c h, jak ty i ja.Jednakże - dodałksiądz Pirard - jesteśmy księżmi (bo i ciebie będzie uważać za księdza); z tego tytułu uważa nas zalokajów niezbędnych dla jej zbawienia.- Mam uczucie, proszę ojca - rzekł Julian - że niedługo zabawię w Paryżu.- Jak zechcesz, ale zważ, że dla ludzi takich jak my nie ma innej drogi niż przez wielkich panów.Maszw swoim charakterze, przynajmniej dla mnie, coś nieokreślonego, co sprawia, iż jeśli się niewywindujesz, będą cię prześladować; nie ma dla ciebie pośredniej drogi.Nie łudz się.Ludzie widzą, żeich towarzystwo nie sprawia ci przyjemności; w kraju tak towarzyskim jak nasz będziesz zgubiony, o ilenie zdołasz narzucić szacunku.Co by się z tobą stało w Besan�on, gdyby nie kaprys margrabiego?Kiedyś zrozumiesz, jak niezwykłe jest to, co on dla ciebie uczynił, i jeśli nie jesteś potworem, będzieszmiał dla niego i dla jego rodziny wiekuistą wdzięczność.Iluż biednych księży, wykształceńszych odciebie, lata całe żyło w Paryżu, mając jedynie piętnaście su za mszę i dziesięć su z Sorbony! Przypomnijsobie, co ci opowiadałem zeszłej zimy o pierwszych latach tego ladaco, kardynała Dubois.Jesteś możena tyle zarozumiały, aby myśleć, że masz więcej zdolności od niego?Ja na przykład, spokojny i mierny człowiek, spodziewałem się, że dokończę życia w mym seminarium, ipopełniłem to dzieciństwo, aby się do niego przywiązać.I ot! Miano mnie usunąć, kiedy wniosłemdymisję.Czy wiesz, ile wynosił mój majątek? Miałem, ni mniej ni więcej, pięćset dwadzieścia franków;ani jednego przyjaciela, ledwie paru znajomych.Pan de la Mole, którego w życiu nie widziałem,wyratował mnie.Wystarczyło mu rzec słowo i dano mi probostwo, którego parafianie są ludzie zamożni,wolni od małostkowych przywar; dochodów zaś wstydzę się po prostu, w takim są niestosunku do mejpracy.Rozgadałem się tak obszernie jedynie po to, aby cię nauczyć chodzić po ziemi.Jeszcze jedno:mam to nieszczęście, że jestem popędliwy; bardzo być może, iż przestaniemy z sobą mówić.Jeśli wyniosłość hrabiny lub niewczesne żarciki syna uczynią ci pobyt stanowczo nie do zniesienia,radzę ci dokończyć studia w jakim seminarium w Paryżu, raczej na północy niż na południu.Północ jestcywilizowańsza i - dodał zniżając głos - muszę wyznać, że bliskość paryskich dzienników trzyma wkarbach prowincjonalnych tyranów.Jeśli pozostaniemy nadal w dobrych stosunkach, a dommargrabiego nie będzie ci odpowiadał, ofiaruję ci miejsce mego wikarego i podzielę z tobą do połowydochód z probostwa.Winien ci to jestem, i więcej jeszcze - dodał przerywając dziękczynienia Juliana -za niezwykłą rzecz, z jaką ofiarowałeś mi się w Besan�on.Gdybym zamiast pięciuset dwudziestufranków nie miał nic, byłbyś mnie ocalił.Głos księdza stracił zwykłą surowość.Ku wielkiemu swemu wstydowi Julian uczuł, że ma łzy w oczach;miał nieprzepartą ochotę uściskać zacnego księdza; wreszcie rzekł siląc się na ton męski:- Ojciec nienawidził mnie od kolebki; to było jedno z mych największych nieszczęść; ale nie będę sięjuż skarżył na los, skoro w księdzu znalazłem drugiego ojca.- Dobrze już, dobrze - rzekł ksiądz zakłopotany; po czym, odnajdując szczęśliwie styl rektoraseminarium, dodał: - Nie trzeba nigdy mówić l o s, moje dziecko, mów zawsze O p a t r z n o ś ć.Fiakier zatrzymał się; woznica podniósł brązowy młotek wiszący przy olbrzymiej bramie, był to PAAACDE LA MOLE; aby zaś przechodnie nie mogli o tym wątpić, słowa te były wyryte na czarnym marmurzenad drzwiami.Pompa ta nie podobała się Julianowi.- A oni się tak boją jakobinów! Widzą Robespierre'a i gilotynę zakażdym płotem, czasem są bezgranicznie śmieszni; a równocześnie znaczą tak swoje domy, iżby wczas rozruchów motłoch poznał je i obrabował.- Julian podzielił się swą myślą z księdzem Pirard.- Och, dziecko, dziecko, wkrótce będziesz moim wikarym [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum