Arystoteles Ustroj polityczny Aten

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.30.Takie zatem wnioski przedstawiła wybrana komisja.Kiedy je zatwierdzono,owi obywatele w liczbie pięciu tysięcy wybrali spośród swego grona stu404*,których zadaniem było opracowanie projektu nowego ustroju.Wybrani wywiązalisię z zadania i ogłosili, co następuje: Członkami rady na jeden rok, bez pobieraniazapłaty, mają być obywatele w wieku powyżej lat trzydziestu.Spośród nich będąwybierani405* strategowie, dziewięciu archontów, hieromnemon406*, taksiarcho-wie407, hipparchowie408, fylarchowie409, dowódcy załóg w twierdzach410, dziesięciuskarbników kasy przy świątyni bogini Ateny411 i innych bogów412*, skarbnicy403*przysięgli, że wybór pięciu tysięcy przeprowadzą zgodnie ze swym najlepszym przekona-niem.404* Relacja znowu sprzeczna z relacją Tukidydesa, według którego komisja stu, rozszerzonao 300 dokooptowanych członków, ukonstytuowała się jako Rada i utrzymywała rządy w swych rękach,podczas gdy Arystoteles przyjmuje tu wybór nowej komisji i to przez zgromadzenie pięciu tysięcy"wyznaczonych już widocznie przez pierwszą komisję stu, czego wyraznie jednak nie mówi.Jest tonajwidoczniej pomyłka autora, bo Tukidydes wyraznie przekazuje, że za rządów czterystu uchwała codo pięciu tysięcy" nie została wykonana (VIII, 89, 2; 92, 11), a i sam Arystoteles w rozdz.32,3 podkreśla, że tych pięć tysięcy" nie odgrywało żadnej roli.Z prób wyjaśnienia tej różnicynajprawdopodobniejsze jest przypuszczenie Ed.Meyera (Forschungen, II, s.432), że Arystoteles, albojego zródło, wywnioskował to błędnie z przygotowywanych projektów, które przewidywały wybór pięciu tysięcy", podczas gdy władzę w swych rękach zatrzymała faktycznie Rada Czterystu; projektyustroju natomiast przewidywały jeden na przyszłość", drugi na chwilę bieżącą" i przyznawały rolępolityczną pięciu tysiącom", co miało na celu zaspokojenie dążeń ogółu.Inaczej K.J.Beloch(Griechische Geschichte, II 2, s.31 nn.) sądzi, że podane w dwóch rozdziałach szczegóły są wiernehistorycznie, lecz odnoszą się do pózniejszego okresu, kiedy po obaleniu rady czterystu zaczęło działać zgromadzenie pięciu tysięcy", a Arystoteles błędnie wprowadził te wiadomości w tym rozdziale.U.Kahrstedt (Staatsreich der 400, Forschungen zur Geschichte des ausgeh.V und IV Jahrhs, Berlin1910, s.253 nn.) uważa oba projekty przedstawione w rozdz.30 i 31 za fałszerstwo, w czym niema słuszności, bo przecież u Tukidydesa są wyrazne ślady, wskazujące, że znał on równieżprojekt ustroju na przyszłość" podany przez Arystotelesa, chociaż obszerniej go nie omawia.405* Miała więc być usunięta demokratyczna zasada wybierania urzędników drogą losowania.406*Hieromnemon (��) przedstawiciel Aten na zebranie członków amfiktioniidelfickiej.[Zob.Arystofanes Chmury 623-4 cum schol.; Dem.XVIII 148-9; Aisch.III 115.]407Dziesięciu dowódców oddziałów (takseis) wystawianych przez fyle.Zob.rozdz.61, 3-5.408Dziesięciu dowódców jazdy.Zob.rozdz.61, 3-5.409Dziesięciu podległych hipparchom dowódców oddziałów jazdy.Zob.rozdz.61, 3-5.410�� .� powodu najazdów spartańskich na Attykę Ateńczycy mogliutrzymywać garnizony jedynie na ufortyfikowanym obszarze Aten i Pireusu oraz w miastachsprzymierzonych.Por.rozdz.24, 3.411Por.rozdz.48, 1.412* Skarby złożone w świątyniach różnych bogów, poza Ateną, zostały złożone ok.434 r.p.n.e.w świątyni Ateny na Akropolu i pozostawały pod zarządem wspólnego kolegium skarbników Ateny i innych bogów".W pózniejszym okresie znowu pojawiają się dwa oddzielnekolegia, ale pod koniec wieku IV skarbce innych bogów znikają i pozostaje tylko skarbiecAteny".Dlatego też nie wspomina o nich Arystoteles w rozdz.48, l (por.A.Bockh, DieStaatshaushaltung der Athener, I3, 1886, s.195).kasy związkowej413* i wszystkich innych kas państwowych w liczbie dwudziestu,którzy będą nimi zawiadywać414*, dziesięciu ofiarników415 i dziesięciu kierownikówuroczystości416.Wszyscy ci urzędnicy będą wybierani417* spośród większej liczby zgłoszonychkandydatów z grona członków każdorazowej rady; natomiast wszyscy pozostaliurzędnicy418* mają być wybierani przez losowanie i to spoza rady419*.Ciskarbnicy, którzy w danej chwili prowadzą sprawy skarbu420*, nie mogą braćudziału w posiedzeniach rady.W przyszłości należy powołać cztery rady421 z ludzi w tym wieku, jak to413* Skarbni cy kasy zwi ą zkowej hellenotamiai (��) w liczbiedziesięciu wprowadzeni zostali w 477 r.p.n.e., kiedy tworzono Związek Morski, celem zarządzaniadaninami miast związkowych (por.rozdz.23, 5).Po rozbiciu związku urząd został zniesiony, dlategoteż nie ma potem o nim wzmianki w systematycznym przeglądzie urzędów ateńskich.414* Tekst niepewnie przekazany i miejsce niejasne: nie wiadomo, czy liczba dwudziestu obejmujeskarbników kasy związkowej i innych kas państwowych łącznie, czy też tylko tych ostatnichz wyłączeniem kasy związkowej.Zresztą nie wiadomo, o jakich urzędników chodzi, bo skarbnicywszystkich innych kas państwowych" nie są w ogóle znani.Wilamowitz sądzi, że mowa tu o jednymkolegium, które miało objąć zarząd nad całymi finansami państwa (Arist.u.Athen II, s.119).[Dwudziestoosobowe, połączone kolegium hellenotamiai i tamiai miało zawiadywać funduszamiZwiązku Morskiego i państwa ateńskiego.]415Kolegia �� współpracowały z kapłanami przy organizacji różnych świąt.Zob.rozdz.54, 6 - 7.416Tytuł epimeletów nosili różni urzędnicy zajmujący się sprawami kultu, m.in [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum