Wstęp do filozofii A B Stępień

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wywodzi się z greckiego: (paivóuevov = to, co sięjawi, zjawisko.Wynikałoby stąd, i\ fenomenologia to nauka o zjawiskach.Trzeba od razu zaznaczyć, i\ fenomenologia nie ma nic wspólnego z fenome-nalizmem194.Według fenomenalizmu (np.kantystów lub zwolenników teorii danych zmysłowych") poznajemy wprost (w percepcji) lub w ogóle jedyniezjawiska (fenomeny), które stoją niejako między świadomością poznającą atranscendentnym przedmiotem ( rzeczą samą w sobie").Tymczasem u feno-menologów fenomen to to, co dane bezpośrednio i naocznie, lub to, co da sięwypatrzyć (wydobyć na jaw, ale nie za pomocą wnioskowania, lecz samym spo-sobem ujęcia) w tym, co bezpośrednio i naocznie dane, jako w nim (w tym, codane) jakoś zawarte, zaznaczone.W ten sposób mo\e być nam dany - osobiście,zródłowo - sam przedmiot.Husserl przez fenomenologię rozumiał podstawową naukę filozoficzną( pierwszą filozofię" - u\ywając terminu Arystotelesa), dostarczającą właściwychfundamentów wszelkiej naszej wiedzy.Jest to nauka czysto opisowa(maksymalnie ateoretyczna), zajmująca się oglądem i opisem tego, co i jak dane.W poznaniu mo\na być nastawionym na ujęcie tego, co dane w jego pełnejindywidualności, konkretności albo w jego sensie, istocie (grec.et8oc = postać,wzór, istota), czyli ejdetycznie.Mo\na te\ to, co dane, traktować jako zastanybyt, jako pewną całość odsłaniającą się nam (przynajmniej częściowo) wpoznaniu albo jako wyłącznie korelat ujęcia (intencji) naszej świadomości, jakocoś (tylko) przedstawionego, mniemanego itp.Stosownie do tego fenomenologiaprzybiera postać ejdetyczną (gdy dotyczy istot lub idei czegoś) lubtranscendentalistyczną (gdy ujmuje to, co dane, tylko jako pojawiające się kore-kty intencji, jako noematy).W innym znaczeniu fenomenologią nazywamy kierunek filozoficzny, zaini-cjowany przez Husserla i jego szkołę, albo wspólne dla tej szkoły poglądyfilozoficzne195.193M.in.u J.H.Lamberta (1764), I.Kanta, G.W.F.Hegla, W.Hamiltona, M.Lazarusa,E.von Hartmanna, C.S.Peirce'a, K.Stumpfa.194A tak\e z fenomenizmem Ch.Renouviera (t 1903).195Istotne pod wieloma względami przygotowanie fenomenologii stanowiły koncepcje i rozwa\ania brentanistów, którzy na gruncie psychologii opisowej (traktowanej jako filozofia pierwsza")rozwinęli analizy struktury ró\nych rodzajów aktów świadomości i ich przedmiotów, ogólną teorięprzedmiotów, teorię wartości, pewne specjalne działy psychologii, teorię języka.Obok F.Bren-tany (t 1917) nale\eli tu głównie: K.Stumpf, A.Meinong, A.Hófler, A.Marty, Ch.Ehrenfels,J.K.Kreibig, E.Mally, F.Hillebrand, w pózniejszym okresie reistycznym O.Kraus, A.Kastil.Uczniami Brentany byli te\ K.Twardowski i E.Husserl.26741 02.SZKOAA FENOMENOLOGICZNA.- Szkoła Husserla charakteryzuje się(głównie) wspólnymi koncepcjami poznania, filozofii i jej metod oraz poglądamina temat istnienia i sposobu poznawania sfery idealnej (skrajny realizmpojęciowy, zob.� 22).Według fenomenologów wszelkie badania nale\y rozpocząć od uzyskaniabezpośredniego, w miarę mo\liwości zródłowego (tzn.takiego, w którym przed-miot dany jest naocznie, we własnej osobie, niejako twarzą w twarz") kontaktupoznawczego z tym, co badane.Ka\dej kategorii przedmiotów odpowiada właś-ciwy dla nich sposób poznawania; istnieje wiele typów bezpośredniego poznania,wiele odmian doświadczenia. Zasada wszelkich zasad" głosi: ka\da zródłowoprezentująca naoczność jest zródłem prawomocności poznania, wszystko, co sięnam w intuicji" zródłowo przedstawia, nale\y po prostu przyjąć jako to, co sięprezentuje, ale jedynie w tych granicach, w jakich się tu prezentuje (Husserl, IdeeI, � 24).Opis tego, co dane, musi być maksymalnie ateoretycz-ny, nie obcią\onyuprzednimi (często nie uświadomionymi) przeświadczeniami i schematamipojęciowo-werbalnymi.Przy nastawieniu ejdetycznym specjalna operacja ideacjiczy uzmienniania prowadzi do ujęcia tego, co istotne, do poznania zawartościidei czegoś (ogląd ejdetyczny, Wesenschau) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum