Henryk Sienkiewicz Potop tom 1

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tu i owdzie rajtar, wymknąwszy się spod jednejszabli, biegł jak pod smycz pod drugą.Tu i owdzie Szwed lub Litwinwydobywał się spod obalonego rumaka i padał zaraz pod cięciemczekającej nań szabli.Zrodkiem wirydarza biegały rozhukane konie bez jezdzców,z rozdętymi od strachu chrapami i rozwianą grzywą, niektóre338Potop t.1gryzły się ze sobą, inne, oślepłe i rozszalałe, zwracały się zadem dokup walczących i biły w nie kopytami.Pan Wołodyjowski, strącając mimochodem rajtarów, szukałoczyma po całym wirydarzu oficera; na koniec spostrzegł go bro-niącego się przeciw dwom Butrymom i skoczył ku niemu.- Na bok! - krzyknął na Butrymów - na bok!Posłuszni żołnierze odskoczyli - mały rycerz zaś przybiegł i starlisię ze Szwedem, aż konie przysiadły na zadach.Oficer chciał widocznie sztychem zsadzić przeciwnika z konia,lecz pan Wołodyjowski podstawił rękojeść swego dragońskiegopałasza, zakręcił błyskawicowym półkolem i rapier prysnął.Oficerschylił się do olster, lecz w tej chwili, cięty przez jagodę, wypuściłlejce z lewicy.- %7ływym brać! - krzyknął Wołodyjowski na Butrymów.Laudańscy chwycili rannego i podtrzymali chwiejącego się nakulbace, mały rycerz zaś sunął w głąb wirydarza i jechał dalej narajtarach gasząc ich przed sobą jak świece.Lecz już powszechnie poczęli Szwedzi ulegać bieglejszej w szer-mierce i pojedynczej walce szlachcie.Niektórzy chwytając za ostrzarapierów wyciągali je rękojeścią ku przeciwnikom, inni rzucali brońpod nogi: słowo pardon ! brzmiało coraz częściej na pobojowisku.Lecz nie zważano na to, bo pan Michał kilku tylko kazał oszczędzić,więc inni widząc to zrywali się znów do bitwy i marli, jak na żoł-nierzy przystało, po rozpaczliwej obronie, okupując obficie krwiąśmierć własną.W godzinę pózniej docinano ostatków.Chłopstwo rzuciło się hurmem, drogą ode wsi, na wirydarz,chwytać konie, dobijać rannych i obdzierać poległych.Tak skończyło się pierwsze spotkanie Litwinów ze Szwedami.Tymczasem pan Zagłoba, stojąc opodal w brzezinie z wozem,na którym leżał pan Roch, m usiał słuchać gorzkich jego wymówek,że choć krewny, tak niegodnie z nim postąpił.339Henryk Sienkiewicz- Zgubiłeś mnie wuj z kretesem, bo nie tylko, że mnie kulaw łeb w Kiejdanach czeka, ale i hańba wiekuista na moje imięspadnie.Odtąd kto zechce powiedzieć: kiep, to może mówić: RochKowalski.- I co prawda niewielu znajdzie, którzy by mu chcieli negować- odparł Zagłoba - a najlepszy dowód, iż się dziwujesz, żem cię nahak przywiódł, ja, którym chanem krymskim tak kręcił jak kukłą.Cóż to sobie, chmyzie, myślałeś, że ci się pozwolę do Birż odprowa-dzić w kompanii zacnych ludzi i Szwedom w paszczękę nas wrazić,największych mężów, decus tej Rzeczypospolitej?- Toć ja nie z własnej woli waszmościów tam odwoziłem!- Aleś był pachołkiem katowskim, i to jest dla szlachcica wstyd,to jest hańba, którą obmyć musisz, inaczej wyprę się ciebie i wszyst-kich Kowalskich.Być zdrajcą to gorzej niż rakarzem, ale być po-mocnikiem kogoś gorszego od rakarza to ostatnia rzecz!- Ja hetmanowi służyłem!- A hetman diabłu! Masz teraz!.Głupiś jest, Rochu, wiedz o tymraz na zawsze i w dysputy się nie wdawaj, a mnie się trzymaj za połę,to jeszcze na człowieka wyjdziesz, bo to wiedz, że już niejednegopromocja przeze mnie spotkała.Dalszą rozmowę przerwał im huk wystrzałów, bo właśnie bitwasię we wsi rozpoczynała.Potem strzały umilkły, ale gwar trwałciągle i krzyki dochodziły aż do owego ustronia w brzezinie.- Już tam pan Michał pracuje - rzekł Zagłoba.- Niewielki on,ale kąśliwy jak gadzina.Nałuszczą tam tych zamorskich diabłówjak grochu.Wolałbym ja tam być niż tu, a przez ciebie muszę jenonasłuchiwać z tej brzeziny.Taka to twoja wdzięczność? Toż to jestuczynek godny krewnego?- A za co ja mam być wdzięczny?- Za to, że tobą zdrajca nie orze jak wołem, chociażeś do orkinajzdolniejszy, boś głupi, a zdrów, rozumiesz?.Ej, coraz tam gorę-cej.Słyszysz? To chyba Szwedy tak ryczą jak cielęta na pastwisku.340Potop t.1Tu pan Zagłoba spoważniał, bo trochę był niespokojny; naglerzekł patrząc w oczy bystro panu Rochowi:- Komu życzysz wiktorii?- Jużci, naszym.- A widzisz! A czemu nie Szwedom?- Bo też bym wolał ich prać.Co nasi, to nasi!- Sumienie się w tobie budzi.A jakżeś to mógł własną krewSzwedom odwozić?- Bom miał rozkaz.- Ale teraz nie masz rozkazu?- Jużci, prawda.- Twoja zwierzchność to teraz pan Wołodyjowski, nikt więcej!- Ano.niby to prawda!- Masz to czynić, co ci pan Wołodyjowski każe.- Bo muszę.- On ci tedy każ� wyrzec się naprzód Radziwiłła i nie służyć muwięcej, jeno ojczyznie.- Jakże to? - pytał pan Roch drapiąc się w głowę.- Rozkaz! - zakrzyknął Zagłoba.- Słucham! - odrzekł pan Roch.- To dobrze! W pierwszej okazji będziesz Szwedów prał!- Jak rozkaz, to rozkaz! - odpowiedział Kowalski i odetchnąłgłęboko, jakby mu wielki ciężar spadł z piersi.Zagłoba również był zadowolony, bo miał swoje na pana Rochawidoki [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum