Henryk Sienkiewicz Pan Wolodyjowski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Byli to: sędzia podolski Gruszecki, stolnik Rzewuskii chorąży czernihowski pan Myśliszewski.Szli ponuro, z pospusz-czanymi głowami.Na grzbietach ich mieniły się kaftany ze złoto-głowiu, które w darze od wezyra dostali.Wołodyjowski czekał ichoparty o ciepłe jeszcze i dymiące działo skierowane ku Dłużkowi:Wszyscy trzej powitali go w milczeniu, a on spytał:- Jakie kondycje?- Miasto nie będzie rabowane, mieszkańcom życie i mienie za-pewnione.Każden, kto nie zechce zostać, ma prawo wyjść i udać się,gdzie mu się będzie podobało.- A Kamieniec i Podole?Komisarze pospuszczali głowy:- Na sułtana.po wieki wieków!.Po czym komisarze odeszli nie ku mostowi, bo tam już tłumyludu zawaliły drogę, ale w bok, przez południową bramę.Zeszedłszyna dół, siedli w czółno, którym aż do Lackiej bramy mieli dojechać.W nizinie leżącej między opokami wzdłuż rzeki zaczęli się już po-kazywać janczarowie.Z miasta napływały coraz większe fale ludu592Pan Wołodyjowskii zajęły plac naprzeciw starego mostu.Wielu chciało biec na zamek,lecz wychodzące regimenta powstrzymały ich z rozkazu małegorycerza.�w sprawiwszy wojsko przywołał pana Muszalskiego i rzekł mu:- Stary przyjacielu, oddajże mi jedną przysługę: idz zaraz dożony mojej i powiedz jej ode mnie.Tu głos uwiązł na chwilę w gardle małemu rycerzowi.- I powiedz jej ode mnie: Nic to! - dodał prędko.Aucznik odszedł.Za nim wychodziło powoli wojsko.Wołodyjowski siadł na konia i czuwał nad wymarszem.Zamekopróżniał się, ale marudnie, z przyczyny zawadzającego gruzui złamów.Ketling zbliżył się do małego rycerza.- Schodzę! - rzekł zaciskając zęby.- Idz, jeno zwlecz, póki wojsko nie wyjdzie.Idz!.Tu wzięli się w ramiona i przez pewien czas tak trwali.Oczyobydwom błyszczały nadzwyczajnym światłem.Ketling skoczyłwreszcie w kierunku lochów.Wołodyjowski zaś zdjął hełm z głowy; chwilę spoglądał jeszczena tę ruinę, na to pole chwały swojej, na gruzy, trupy, odłamy mu-rów, na wał i na działa, następnie podniósłszy oczy w górę, począłsię modlić.Ostatnie jego słowa były:- Daj jej, Panie, moc, by zaś cierpliwie to zniosła, daj jej spokój!.Ach!.Ketling pospieszył się, nie czekając nawet na wyjście regi-mentów, bo w tej chwili zakołysały się bastiony, huk straszliwy tar-gnął powietrzem: blanki, wieże, ściany, ludzie, konie, działa, żywii umarli, masy ziemi- wszystko to porwane w górę płomieniem,pomieszane, zbite jakby w jeden straszliwy ładunek, wyleciałow powietrze.Tak zginął Wołodyjowski, Hektor Kamieniecki, pierwszyżołnierz Rzeczypospolitej.593Henryk SienkiewiczW kolegiacie stanisławowskiej stał na środku kościoła wysokikatafalk rzęsiście obstawiony świecami, a na nim leżał w dwóchtrumnach, ołowianej i drewnianej, pan Wołodyjowski.Wieka byłyjuż zabite i właśnie odprawiano pogrzeb.%7łyczeniem serdecznymwdowy było, by ciało spoczęło w Chreptiowie, lecz że całe Podolebyło w rękach nieprzyjacielskich, więc tymczasowo miano je po-chować w Stanisławowie, do tego bowiem miasta odesłani zostalipod konwojem tureckim kamienieccy exules i tu wydani w ręcewojsk hetmańskich.Wszystkie dzwony biły w kolegiacie.Kościół zapełniony byłtłumem szlachty i żołnierzy, którzy ostatni raz chcieli rzucić okiemna trumnę Hektora Kamienieckiego i pierwszego Rzeczypospolitejkawalera.Szeptano, że sam hetman ma na pogrzeb przyjechać,że jednak nie było go dotąd widać, a lada chwila mogli nadejśćczambułem Tatarzy, przeto postanowiono nie odkładać ceremo-nii.Starzy żołnierze, przyjaciele lub podkomendni nieboszczyka,stanęli wieńcem koło katafalku.Byli między innymi obecni: panMuszalski łucznik, i pan Motowidło, i pan Snitko, i pan Hromyka,i pan Nienaszyniec, i pan Nowowiejski, i wielu innych, dawnychoficerów ze stanicy [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum