Towarzysze Jehudy Dumas A

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wybaw Francję od jej własnejfurii, a spełnisz pragnienia mego serca.Oddaj jej króla, a pokolenia błogosławić będą twojąpamięć.Jeśli wątpisz o mojej wdzięczności, wyznacz sobie stanowisko i losy twychprzyjaciół.Co do moich zasad, to jestem Francuzem; łaskawy z natury, będę nim jeszczebardziej przez rozum.Nie! Zwycięzca spod Lodi, Castoglione, Arcole, zdobywca Włoch iEgiptu nie przeniesie czczego rozgłosu nad sławę.Nie trać drogiego czasu: możemy zapewnićsławę Francji; mówię możemy, gdyż potrzebuję do tego Bonapartego, a i on beze mnie temunie podoła.Generale! Europa na ciebie patrzy, sława cię czeka, ja zaś pałam niecierpliwością,aby powrócić szczęście memu ludowi.LudwikBonaparte odwrócił się do młodzieńca, który czekał, stojąc i milcząc. Znasz treść tego listu? zapytał.Młodzieniec skłonił się. Tak.96 Był jednak zapieczętowany. Odczytano mi go przed wręczeniem. A kto ci go wręczył? Jerzy Cadoudal.Bonaparte drgnął. Znasz Jerzego Cadoudala? zapytał. To mój przyjaciel. Dlaczego powierzył ten list właśnie tobie? Gdyż wiedział, że oddam go do rąk właściwych. Istotnie, wykonałeś zlecenie. Jeszcze nie, obywatelu pierwszy konsulu. Jak to? Wszak oddałeś mi list. Tak.Ale obiecałem przynieść odpowiedz. A jeśli nie zechcę odpowiedzieć? To, obywatelu, odpowiedziałbyś nie zupełnie tak, jakbym sobie tego życzył, ale zawszebędzie to odpowiedz.Bonaparte przez chwilę pozostawał zamyślony.Po czym wzruszywszy ramionami rzekł: Ależ to wariaci! Kto, obywatelu? zapytał Morgan. Ci, którzy piszą podobne listy.Wariaci! Zupełni wariaci.Czyż myślą, że jestem z tych,którzy idą za ich przykładem z przeszłości? Mam naśladować Monka? I po co? Aby zrobićKarola II! Gdy się ma za sobą Tulon, 13 vend�miaire'a, Lodi, Castiglione, Arcole, Rivoli,Piramidy, ma się prawo do innych rzeczy, niż dowództwo nad armią Jego Królewskiej MościLudwika XVIII. Toteż, konsulu, proszę cię o podanie twych warunków.Bonaparte zadrżał na te słowa. Nie mówiąc już o tym ciągnął że to ród stracony, zeschła gałąz na zgniłym pniu.Burboni tak się żenili pomiędzy sobą, że zwyrodnieli, wyczerpali swą siłę w Ludwiku XIV.Każda rasa królów francuskich miała swój najwyższy moment potęgi i okres upadku.Gdybym był wariatem i oddał tron Ludwikowi XVIII, który nie będzie miał dzieci, to po nimnastąpi jego brat Karol X, a ten, jak Jakub II, zostanie wypędzony przez jakiegoś WilhelmaOrańskiego.O, nie! Bóg nie po to dał w me ręce losy Francji, abym ją zwracał tym, którzynią igrali i którzy ją stracili. Generale, pozwolę sobie zauważyć, że o to nie pytałem. Ale ja pytam. Chciałem tylko odparł Morgan odpowiedzi: tak czy nie. A po co ci? Aby wiedzieć, czy mamy z tobą walczyć jak z wrogiem, czy też paść przed tobą naklęczki jak przed wybawcą. Walczyć! zawołał Bonaparte. Oszaleli ci, co chcą ze mną walczyć.Czyż nie widzą,że jestem wybrańcem Boga? Attyla mówił to samo. Tak, ale on był wybrańcem zniszczenia, a ja jestem wybrańcem nowej ery.Wojna! Agdzie są ci, co ze mną walczyli? Leżą na równinach Piemontu, Lombardii lub Kairu! Ale Wandea wciąż walczy. Walczy! Niech i tak będzie.Ale gdzie są Cathelineau, Lescure; a gdzie LaRochejaquelein, a gdzie d'Elb�e, Bonchamp, Stofflet, Charette? Mówisz generale tylko o ludziach.Ludzi tych nie ma, ale idea została.A dla niej walcządziś d'Autichamp, Suzannet, Grignon, Frott�, Ch�tillon, Cadoudal.Być może, nie są warciswych poprzedników, ale niech tylko umierają jak tamci, a zrobią swoje.97 Niech się strzegą.Jeśli zarządzę wyprawę do Wandei, to nie poślę tam ani Santerre'a, aniRossignolów. Konwent wysłał Kl�bera, Dyrektoriat Hoche'a. Nikogo nie poślę.Sam pójdę. To najwyżej zginą, jak Lescure lub Charette. Lecz mogę ich ułaskawić.A jeśli oświadczę ci, że już mam Wandeę w ręku? Pan? Jeśli zechcę, to w trzy miesiące ją uspokoję.Młody człowiek niedowierzająco potrząsnął głową. Nie wierzysz? Otóż to jest prawda.Może dowieść ci, wyłuszczając środki, którymidopnę celu? Jeśli mówi coś taki człowiek, jak generał Bonaparte wierzę mu.Lecz jeśli mówi ouspokojeniu Wandei, to powiem mu: Baczność! Lepsza jest Wandea walcząca, niż spiskująca.Pierwsza to miecz, druga to sztylet. Och, znam wasze sztylety odparł Bonaparte.I wyjął z szuflady dany mu przez Rolanda i położył go na stole. Ale dodał od sztyletu skrytobójcy do piersi Bonapartego jeszcze daleko.Spróbuj!I zbliżył się do młodzieńca, utkwiwszy w nim wzrok. Nie przyszedłem tu mordować odparł chłodno Morgan. Pózniej być może, jeślibędzie to konieczne dla triumfu sprawy, postaram się to zrobić najlepiej.Czy nie masz,obywatelu, nic więcej do powiedzenia? Owszem.Powiedz Cadoudalowi, że jeśli chce walczyć z wrogami a nie z Francuzami,mam dlań nominację na pułkownika. Cadoudal dowodzi nie pułkiem, ale całą armią.Czy nic więcej nie usłyszę? Owszem.Czy możesz przesłać moją odpowiedz hrabiemu Prowansji? To jest Ludwikowi XVIII? Nie kłóćmy się o słowa; temu, który do mnie pisał. Wysłannik jego jest w obozie w Aubiers. Otóż zmieniam decyzję.Odpowiem mu.Ci Burboni są tak ślepi, że gotowi zlewytłumaczyć sobie moje milczenie.Bonaparte siadł do biurka i napisał list możliwie najstaranniej, aby był czytelny. Otrzymałem list pański.Dziękuję za dobrą o mnie opinię.Nie powinien pan myśleć opowrocie do Francji: musiałby pan kroczyć przez setki tysięcy trupów.Poświęć swój interesspokojowi i szczęściu Francji; historia będzie o tym pamiętała.Nie jestem bynajmniejnieczuły na nieszczęścia rodziny pańskiej i z przyjemnością się dowiem, że ma pan kołosiebie wszystko, co może się przyczynić do spokoju na wygnaniu.Bonaparte.Pieczętując list napisał adres: D o p a n a h r a b i e g o P r o w a n s j i po czym oddał goMorganowi.Po chwili zawołał Rolanda. Generale? zapytał młody oficer, ukazując się w tejże chwili, Odprowadz pana aż do ulicy.Dotąd odpowiadasz za niego [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum