|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Seneka mówi: kiedy mam uzdrowić miasto, znajduję w nim tyleludzkich występków, że chcąc wykorzenić zło u każdego człowieka, muszę tegouzdrowić przez gniew, tamtego przez wygnanie i tułaczkę, owego przez cierpienie,innego przez ubóstwo, a jeszcze innego żelazem; tego wszystkiego powinienemużyć, żeby ich ukarać, ale uczynię to bez uniesienia i okrucieństwa, idąc w mymdziałaniu mądrą i wolną od pychy drogą prawa i osądzając bez gniewu.yli ludziepodobni są wężom i innym bestiom pełnym jadu.8.Pan nie powinien być tylko okrutny ani tylko łagodny, ponieważ okrucień-stwem jest również przebaczyć wszystkim; natomiast zniszczyć zło przebaczającjest dowodem wielkiej roztropności.Powiadam, że nikt nie powinien przebaczaćprzestępcy, bo gdy sędzia rozgrzesza złoczyńcę, sam jest potępiony.Nie należyrównież przesadzać w okrucieństwie, gdyż kara nigdy nie powinna być większaod przewinienia, nie powinna też dotknąć tego, kto nie zawinił, bowiem jeżeli jestto kara na ciele, sędzia staje się zabójcą, a jeśli to kara grzywny, będzie musiał jązwrócić.97.O JAKICH SPRAWACH PODESTA POWINIEN PAMITA W CZASIESPRAWOWANIA SWEGO URZDU1.Ty, który rządzisz miastem, pamiętać musisz o przysiędze na świętości,jaką złożyłeś, obejmując urząd.Pamiętaj o prawie i jego nakazach, nie zapominajo Bogu i Jego świętych, często bywaj w kościele i zanoś modły za siebie samegoi poddanych.Prorok Dawid mówi bowiem, że jeśli miasta sam Pan strzec niebędzie, próżno czuje straż po blankach wszędzie 69.69Fragment Psalmu 127 w przekładzie Jana Kochanowskiego.386 2.Czcij pasterzy świętego Kościoła, gdyż sam Bóg mówi: kto was przyjmuje,mnie przyjmuje.Bądz pobożny i okazuj prawdziwą wiarę, bo dla księcia nie mana tym świecie nic piękniejszego od prawdziwej wiary.I napisano: kiedy sprawie-dliwy król zasiada na swym tronie, żadne zło nie może spaść na niego.3.Dlatego otaczaj opieką kościoły, domy Boże; opiekuj się wdowami i siero-tami, ponieważ napisano: bądz obrońcą sierot i wdów, co znaczy, że masz bronićich praw przed zakusami możnych, choć nie w taki sposób, by możni tracili swojeprawa z powodu łez słabych; masz bowiem w swej pieczy zarówno wielkich, jakśrednich i małych.4.Trzeba więc, abyś od samego początku sprawował władzę z czystym ser-cem i uczciwymi intencjami i by wobec Boga i prawa twe ręce były czyste i wolneod wszelkich zysków poza wynagrodzeniem od komuny; broń dóbr komuny, od-dawaj każdemu to, co mu się należy, zadbaj o to, by twa władza nie wzbudzałanienawiści ani niezgody wśród poddanych, a jeśli już one istnieją, nie stawaj postronie ani jednych, ani drugich, choćby w grę wchodziły pieniądze, kobiety czycokolwiek innego; wysłuchuj pilnie sporów i skarg, rozwiązuj drobne spory szyb-ko, bez żadnej zwłoki, czyń wszystko to, co zapisano w księgach ustaw miejskich,dbaj o sprawy i budynki komuny, każ naprawiać drogi, mosty, bramy, mury, fosyi inne rzeczy.5.Nie pozwalaj, by złoczyńcy uciekali bez kary, nie zatrzymani przez nikogo.Morderców, zdrajców, tych, którzy gwałcą dziewice, i innych zbrodniarzy powi-nieneś surowo karać, zgodnie z prawami i zwyczajami kraju.Pilnuj swych urzęd-ników, zważając, by nie czynili nikomu szkody ni przykrości.Miej wokół siebietakich doradców, którzy będą mądrzy, dobrzy i lojalni zarówno wobec ciebie, jaki wymogów rozumu.Postępuj tak, abyś wydał się straszny złym ludziom, a miły dobrym.Krótko mówiąc korzystaj z drugiej części tej księgi, gdzie jest mowao przywarach i cnotach i staraj się być zdobny w cnoty i wolny od wad.98.O TYM, CZEGO PODESTA MUSI UNIKA W SWOIM POSTPOWANIU1.Mistrz nie chce w tej ostatniej części wymieniać cnót, w jakie władca wi-nien być wyposażony, ponieważ mówił już o nich dość obszernie w drugiej częściksięgi, i na tym poprzestanie.Powie natomiast o kilku przywarach, jakich samwładca i jego doradcy muszą stanowczo się wystrzegać.Władca z całą pewnościąpowinien unikać tego wszystkiego, przed czym przestrzega innych, albowiem mó-wi Apostoł: karzę powiada przede wszystkim moje serce i biorę je w niewolę,bym nie był potępiony za karanie innych.A Katon powiada, że nie uchodzi wład-cy, by na niego spadała wina.Można mówić o sobie dobrze, jeśli słowa odpowia-387 dają czynom, jednak jeśli pochwałom towarzyszą złe uczynki, to mówca potępiasię własnymi słowami.2.Ponadto podesta powinien wystrzegać się pijaństwa, pychy, gniewu, roz-paczy, skąpstwa, pożądliwości ł rozwiązłości; są to bowiem grzechy śmiertelnewobec Boga i ludzi i sprawiają one, że książę łatwo spada ze swego tronu.Musirównież unikać zbytniego gadulstwa, im mniej bowiem kto mówi, byle mówił do-brze, za tym mądrzejszego człowieka uchodzi, jeśli zaś mówi za dużo, nie ustrzeżesię grzechu.Podobnie podesta nie powinien śmiać się zbyt często, napisano bo-wiem, że śmiech wychodzi z ust głupców.Może jednak od czasu do czasu śmiaćsię, bawić i oddawać rozrywkom, nie tak jednak jak dziecko czy kobieta i nie tak,by jego śmiech wydawał się fałszywy czy pełen pychy [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Archiwum
|