Koneczny.Feliks Cywilizacja zydowska

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Konfirmację zaś wprowadzono wkrótce w Karlsruhe, w Królewcu i Wrocławiu, gdywtem niespodzianie zakazano tego w Prusiech w roku 1836, a w katolickiej Bawarii w roku 1838, uważając, żetkwi w tym profanacja tak protestanckiej konfirmacji, jako też katolickiego bierzmowania1152.Z tym wszystkim zwolennicy reform nie byli jeszcze pewni swego.W samym np.Berlinie konserwatyścipozostawali u steru.W starej synagodze berlińskiej panował jeszcze około roku 1840 straszliwy nieład, a wszkole przy niej ani jeden chłopiec nie rozumiał, co bębni na pamięć, ucząc się hebrajskiego tekstu Zakonu; abyło tam siedmiu nauczycieli!Zapanowała pośród niemieckich %7łydów zupełna wolność, a raczej dowolność wyznaniowa.Około właśnieroku 1840, jak stwierdził Philippsohn, każdy rabin, każda gmina, szli nadal, jak przedtem, swoją drogą", nieukrócając panującej od dawien dawna w żydostwie wolności myśli i wiary"1153.A zatem wolno było każdejbóżnicy urządzać się wedle woli swych właścicieli, gminy czy stowarzyszeń, czy osób prywatnych.Opozycjaprzeciw neorabinizmowi posiadała bóżnic więcej, niż liberalni".A najciężej szło na Węgrzech, gdzie fundacjaWertheimera zapewniała talmudystom dawnego typu całą pięćdziesiątkę uczonych w Piśmie, zwolnionych odwalki o byt.Na Węgrzech zdarzały się klątwy za niemieckie wychowywanie dzieci; wypędzano ze szkół wdziedzińcach bóżniczych dzieci za posiadanie niemieckiej książki.Nigdzie nie było większego oporu przeciw postępowi"1154.Od roku 1844 zaczynają się w Niemczech ponowne próby, żeby rabinom maskilim zapewnićkierownictwo.Zjechało się ich 24 w Brunświku i powzięli uchwały radykalne", dopuszczając nawetmałżeństw mieszanych (czego nie chciano przyznać Napoleonowi).Ale zaraz zaprotestowało 117 rabinów, odHolandii do.Galicji.Rząd brunświcki zniósł wtenczas odbieranie przysięgi more iudaico"1155.Pokazało się jednak, że rabinów postępowych" jest więcej, niż sami przypuszczali, nie kwapiąc się doBrunświku.Zaraz następnego roku odbyto drugi zjazd we Frankfurcie n/M, liczniejszy, i uchwalono, żebyjęzyk hebrajski zastępować w bóżnicy niemieckim, w niewielu zaledwie punktach nabożeństwa zachowująchebrajszczyznę.Przyjęto też interpretację mesjanizmu bez lokalizmu i personifikacji", tj., że przez mesjanizmnależy rozumieć odrodzenie żydostwa (w duchu postępowym), gdziekolwiek ono się dokona.W nabożeństwiezachowano w modłach wspominki dawnych ofiar, lecz skreślono prośbę o ich przywrócenie.Tenże zjazdzgodził się jednomyślnie wprowadzić do synagog organy.W roku 1845 założono w Berlinie Genossenschaft f�r Reform im Judentume", które pozyskawszy 300członków, urządziło sobie własną bóżnicę.Komisja do opracowania rytuału zapewniła językowi niemieckiemu1151Hi 203; Phi I 174, 175; Sl 202-205, 207, 209, 2111152Phi I 1871153PhiI 172, 2151154Phi I 215, 2621155Phi I 210, 212Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/)niemal wyłączność; w bóżnicy kazano głowę odkrywać; z modlitewnika usunięto wszystko, co dotyczy ofiar.Usunięto tallit (zasłonę modlitewną) i dęcie na szofarach.Kobiety dopuszczano do udziału w nabożeństwachna równi z mężczyznami.Zniesiono też drugie święta, z wyjątkiem rosz-haszpanach.Pewien młody kandydatrabinacki proponował założyć deutsch-j�dische Kirche" na wzór Deutsch-Katoliken".Zaprowadzonopodwójne nabożeństwa, w soboty i powtórnie w niedziele, a w roku 1849 odprawiano tylko niedzielne1156.Toatoli nie utrzymało się.W ogóle nastała szybka reakcja.Kiedy w roku 1846, we Wrocławiu, zjechawszy się 26 rabinów, ośmielili się uchwalić wyjątki od spoczynkusabatowego i złagodzić przepisy operacji obrzezania; tego było już za wiele prawowiernym i zjazd czwarty,zwołany do Mannheim w roku 1847, nie doszedł do skutku, bo sami %7łydzi wystarali się u rządu o zakaz1157.Z Niemiec przyszedł ruch językowy do innych krajów.Francja okazała rychło swą wdzięczność.Już wlutym 1831 zrównano kult żydowski z chrześcijańskimi, gdy tymczasem ustawa pruska z roku 1833przyznawała im prawa tylko b�rgerliche", tj.cywilne, prywatne, lecz nie staatsb�rgerliche", nie polityczno-obywatelskie.Na nową bóżnicę trzeba było jeszcze pozwolenia królewskiego.Ograniczoną pozostała nawetswoboda przesiedlania się.We Francji zaś było już w roku 1836 w armii kilkudziesięciu oficerów i jedengenerał-lieutenant.W parlamencie posłował zaś już Gremieux, a w roku 1846 przybył drugi i trzeci posełżydowski.Trzech ich było zasiadali we trzech stronnictwach1158.Zbliżające się wypadki w roku 1846 zastały żywioł żydowski wszędzie bardzo wzmożony, a dodawały imnowych sił.Po raz pierwszy brali %7łydzi wybitniejszy udział w przygotowywaniu wypadków, a nawet nieraznależąc do kierowników ruchu.Wiadomo, że do haseł wiosny narodów" należało wszędzie całkowiterównouprawnienie %7łydów.Już też %7łydzi wszędzie mieli w swym programie uznanie rabinów zaduchowieństwo.Wszyscy maskilim stali po stronie rewolucji.%7łydzi dawniejszego typu, tj., nie uznający reformy form, długo jeszcze walczyli ze swymiwspółwyznawcami oświeconymi" [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum