|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.2.Do tego dopomogło jej wyjście wśród nocy ciemności, to jest pozbawienie się wszelkichupodobań i umartwienie wszelkich pożądań, jak to już mówiliśmy.Przez słowa zaś: Gdy mojachata była uciszona, rozumie się część zmysłową, będącą siedliskiem wszystkich pożądań, aktóra teraz jest już uciszona przez opanowanie i uśpienie ich wszystkich.Jak długo bowiempożądania nie (s.186) zostaną obezwładnione przez umartwienie zmysłowości i zmysłowośćsama nie będzie uciszona tak, by nie występowała przeciw duchowi, dusza nie będzie mogławyjść na prawdziwą wolność i radować się zjednoczeniem ze swym Umiłowanym.KONIEC PIERWSZEJ KSIĘGI(a) Trzeba, aby czytelnik przyzwyczaił się do tego rodzaju obietnic jako ogólnikowych.Chociaż bowiem św.Janod Krzyża podaje niekiedy nawet plan pracy, to jednak bez szczegółowego, rozpracowanego schematu.Stąd teżniejednokrotnie coś zapowiada, potem jednak nie wychodzi poza zamiar, lub spełnia obietnicę później, czy nainnym miejscu.Żywa tematyka teologiczna podlega bowiem w myśli i pod piórem Świętego nieustannemurozwojowi.(b) Drogę na Górę Karmel napisał św.Jan od Krzyża głównie na prośbę Sióstr Karmelitanek Bosych w Grenadzie,których w latach 1582-1588 był spowiednikiem.(1) Terminem tłumaczonym przez nas jako “pożądanie”, a używanym stale przez św.Jana jest wyraz “apetito”.Za czasów św.Jana od Krzyża był on rzadko stosowany poza filozofią i teologią.Podczas gdy w filozofiischolastycznej oznacza} prosty i naturalny impuls władzy pożądawczej w kierunku dobra poznanego, to nasz autorstosuje go w znaczeniu pewnej tylko grupy aktów władzy pożądawczej, niecałkowicie zgodnych z rozumem iporządkiem moralnym (przypis wydawcy).(2) Część pierwsza, druga i trzecia - to księga pierwsza, druga i trzecia Drogi na Górę Karmel.Czwartej księgi nie napisał św.Jan, lub jeśli napisał to zaginęła.Natomiast uzupełnia Drogę na Górę Karmel następne dziełoŚwiętego: Noc ciemna, które mówi o biernym oczyszczeniu duszy.Por.przypis 2 do Prologu, n.5.(3) Wyrazu tego nie ma w kodeksach hiszpańskich, dodają go jednak zarówno wydawcy, jak tłumacze.(4) Ideę-obraz ciała jako “więzienia” duszy spotyka się w filozofii starożytnej, np.platońskiej.Została ona przyswojona przez chrześcijańską duchowość, np.przez św.Augustyna w Contra academicos, l, 3, 3 (Mignę PL32, 910).Św.Jan od Krzyża posługuje się nią tutaj i w innych miejscach swych pism (Droga na Górę Karmel, ks.II, r.8, n.4; Noc ciemna, ks.II, r.l, n.l; Pieśń duchowa, strofa 18, n.l) jako porównaniem przyporządkowanymalegorii “nocy ciemnej”.(5) Tę zasadę filozofii arystotelesowo-tomistycznej włączy św.Jan od Krzyża w podstawy swej doktryny i często na nią będzie się powoływał (np.Droga na Górę Karmel, ks.I, r.6, n.l i 3; Noc ciemna, ks.II, r.5, n.4; r.9, n.2; Pieśń duchowa, strofa 11, n.11).Formuła ta występuje u Arystotelesa w dziele De sensu et sensato, 8, zaś w komentarzu św.Tomasza In Aristotelis libros “De sensu et sensato”, lectio 18, n.265 (wyd.Spiazzi, Me diolani-Romae 1973, s.76 n.)(6) Liber soliloquiorum animae ad Deum, z którego zaczerpnął św.Jan od Krzyża powyższy cytat (por.Mignę PL40, 866), byt pismem mylnie przypisywanym świętemu Augustynowi.(7) W kodeksie z Alcaudete zamiast wyrazu “krzyż” w tym miejscu znajduje się znak graficzny +, co występuje także w innych miejscach pism św.Jana od Krzyża, a zwłaszcza widnieje w podpisanych przez niego listach, jakiezachowały się w autografach.(8) Zasadę tę przejął św.Jan od Krzyża również z filozofii arystotelesowo-tomistycznej.Por.Aristoteles: De anima 3,4; S.Thomae Aquinatis: In librum primum Aristotelis “De generatione et corruptione” expositio, lect.VII, n.57(wyd.Spiazzi, Romae 1952, s.348); Summa theol.I, 19, c.; I, 118, 2, ad 2; I II, 113, 6, ad 2.(9) Św.Jan, według przyjętej wówczas interpretacji, słowo Nasaraei tłumaczy “włosy”.Słowo to oznaczawłaściwie: “Nazarejczycy”, to jest osobnym ślubem poświęceni Bogu (Lb 6).(10) To znaczy, że zdrowy rozum nie znosi w sobie rzeczy stworzonej przeciwnej Bogu (przyp.tłumacza) [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Archiwum
|