|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Osoba badana ma oszacować prawdopodobieństwosukcesu dla ka\dej alternatywy, a potem dokonać wyboru jednej z nich(Kogan, Waliach, 1964).Przykład CDQ dotyczącego szachisty został po-kazany na rycinie 9.9.Badani niezale\nie rozwiązują te zadania, a potemw grupowej dyskusji podejmują wspólne decyzje dotyczące kolejnych kwestii.W jaki sposób mo\na porównać te dwa zbiory rozwiązań? Czybardziej ryzykowne decyzje preferują grupy czy raczej pojedyncze osoby?Waliach ze współpracownikami odkrył, \e grupy podejmują bardziej ry-zykowne decyzje ni\ jednostki.Zjawisko to nazwano przesunięciem ry-zyka.I tak, pojedyncze osoby twierdziły, \e przy trzydziestoprocentowymprawdopodobieństwie szansy wygrania meczu szachowego gracz mo\esobie pozwolić na wykonanie ryzykownego posunięcia; grupy natomiastustaliły, \e takie ryzyko mo\na podjąć ju\ przy 10% szansy na zwycięstwo(Waliach, Kogan, Bem, 1962).W wielu innych badaniach dotyczącychAmerykanów wykazano występowanie przesunięcia ryzyka przy podej-mowaniu decyzji grupowych.Istnieją równie\ dowody, \e w innych kra-jach zachodnich jest podobnie (Bateson, 1966; Beli, Jamieson, 1970; Kogan,Doise, 1969; Lamm, Kogan, 1970; Pruitt, 1971; Rim, 1963).Wraz ze wzrostem liczby badań okazało się, \e historia ma swój ciągdalszy.Zwrócono uwagę, i\ w dawniejszych badaniach posługiwano siędylematami, które skłaniały do ryzyka nawet tych, którzy ryzykantamiRYCINA 9.9.Kwestionariuszrozwiązywania dylematów(zaczerpnięto z: Waliach,Kogan, Bem, 1962)384 Rozdział 9polaryzacja grupowa:tendencja grup dopodejmowania decyzji, któresą bardziej skrajne ni\początkowe inklinacjeczłonkównie byli (Brown, 1965; Myers, Arenson, 1972; Teger, Pruitt, 1967).Dyskusjagrupowa skłoniła ich do przyjmowania jeszcze bardziej skrajnego stano-wiska w stosunku do tego, które mieli początkowo bardziej zdecy-dowanie preferowali ryzyko.Rozwa\my następującą sytuację: Roger, mło-dy mał\onek z dwojgiem dzieci, ma stabilną, ale słabo płatną pracę, niema w związku z tym oszczędności.Ktoś przekazuje mu wiadomość o wy-przeda\y akcji przedsiębiorstwa.Wartość tych akcji mo\e wzrosnąć trzy-krotnie, jeśli nowa produkcja firmy oka\e się trafiona, ale firma mo\eupaść, je\eli nowy produkt nie chwyci".Czy Roger powinien sprzedaćswoją polisę ubezpieczeniową na \ycie i zainwestować w przedsiębior-stwo? Większość ludzi zalecałaby wybór bezpieczniejszego rozwiązania:Roger powinien kupić akcje tylko wtedy, kiedy będzie pewny sukcesunowego produktu na rynku.Co się stanie, jeśli ta sprawa stanie się przed-miotem dyskusji w grupie? Wtedy wszyscy będą znacznie bardziej kon-serwatywni i uznają, \e nowy produkt musi mieć 100% szansy na sukces,aby mo\ną doradzać Rogerowi kupienie akcji przedsiębiorstwa.Tak więc nie zawsze grupa podejmuje bardziej ryzykowne decyzje.Raczej jest tak, \e są podejmowane decyzję o podobnym kierunku, jakiwyznaczały początkowe preferencje jednostki, z tym \e jeszcze bardziejskrajne.Będzie się tak działo niezale\nie od tego, czy wcześniejsze prefe-rencje miały charakter ryzykancki czy asekurancki.Ten wzorzec działaniaokreślany jest jako polaryzacja grupowa.Nazwa ta podkreśla rolę grupyjako czynnika wzmacniającego początkowe skłonności swoich członkówku zwiększonemu ryzyku, jeśli wykazywali tendencję do ryzyka, lub kuzwiększonej ostro\ności, jeśli ostro\ność kierowała nimi od początku. Czynniki poznawcze i motywacyjne.Dlaczego dochodzi do polary-zacji grupowej? Grupy umacniają początkowe skłonności swoich człon-ków z dwóch powodów: na skutek działania procesów poznawczych orazczynników motywacyjnych.W pierwszym wypadku wszyscy członkowiegrupy przedstawiają własne argumenty przemawiające za ich pierwotnymstanowiskiem.Do tych argumentów, łącznie zebranych, nie miała dostępu\adna z pojedynczych osób.Na przykład, kto mo\e zwrócić uwagę, \ezlikwidowanie przez Rogera polisy ubezpieczeniowej będzie niesprawied-liwe z punktu widzenia jego dzieci, jeśli on sam umarłby przedwcześnie.Seria badań wykonana przez Eugene Burnstęin i Amirama Vinokura(1977) uzasadnia słuszność stanowiska podkreślającego znaczenie argu-mentów perswazyjnych dla polaryzacji grupowej, kiedy poszczególniczłonkowie grupy podawali argumenty, których inni nie brali pod uwagę.Gromadzenie nowych informacji mo\na więc uznać za wa\ny czynnikwywołujący efekt polaryzacji grupowej (Ebbesen, Bowers, 1974).Interpretacja odwołująca się do perswazyjnych argumentów sugeruje,\e ludzie, starając się przyjąć najbardziej logiczne stanowisko w danej spra-wię, opierają się przędę wszystkim na faktach.Jednak\e chcąc się nimikierować, ulegają tak\e społecznym uwarunkowaniom, takim jak dą\eniedo zyskania sympatii innych członków grupy.Gdy ludzie dyskutują w gru-pie, najpierw określają to, co inni myślą na dany temat.Czy w grupiecenione jest ryzyko czy raczej ostro\ność? W celu zdobycia sympatii innychwiele osób przyjmuje nie stanowisko ogólnie podzielane, lecz bardziejskrajne.Dzięki temu jednostka szanuje wartości grupy, a jednocześnie pre-zentuje się w pozytywnym świetle jako osoba awangardowa i ciekawiemyślącą.Tak więc zarówno czynniki poznawcze (wysłuchiwanie nowych,Procesy grupowe 385DZIWNA SPRAWADYSCYPLINY OLIMPIJSKIE DLA OSTROśNYCHRysunki śmieszą nas, poniewa\ nale\ymy dokultury ceniącej ryzyko.(Zwróć uwagę, \e niebyłyby one śmieszne, gdyby przedstawiały ludziwykonujących czynności głupie i ryzykowne).przekonujących argumentów), jak i czynniki motywacyjne (chęć zyskaniasympatii w grupie) skłaniają członków grupy do przyjmowania bardziejskrajnych wariantów ich pierwotnych poglądów (Blaskovich, Ginsburg,Veach, 1975; Brown, 1986; Isenberg 1986; Myers, 1982).Teoria wartości kształtowanej kulturowo.Podczas gdy zgodnie z kon-cepcją polaryzacji grupowej mo\e ona być spowodowana skrajnie od-miennymi czynnikami, Roger Brown (1965) wskazuje, \e nale\y tak\euwzględnić fakt, i\ Amerykanie "przedkładają ryzyko nad ostro\ność.W swojej teorii wartości kształtowanej kulturowo Brown omawia zagad-nienie wpływu kultury amerykańskiej, opartej na kapitalistycznym syste-mie ekonomicznym, na gotowość do podejmowania ryzyka i podejmo-wanie nowatorskich działań.W porównaniu z tą kulturą, tam gdzie mamydo czynienia z ostro\nością jako wartością dominującą występuje re-latywnie wysoki poziom obaw i konserwatyzmu [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Archiwum
|