Kasjusz Historia Rzymska

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Poza tym nie tylko żył na tej samejstopie, co i oni, ale i narażał się na różne niebezpieczeństwa.Pierwszyprzykładał się do tego, czego od nich żądał.Wierzył, że w ten sposób poprągo we wszystkim bez namysłu i skwapliwie, gdyż widzą u niego nie tylkoczcze słowa.Do reszty zawsze odnosił się bardzo butnie.Z tego powodu ogółżywił do niego życzliwość albo strach.Pierwszą zaskarbiał sobie podobnymsposobem życia, powodem drugiego była jego pycha.Dlatego też w wyjąt-kowym stopniu potrafił poniżać to, co wyniosłe, dzwigać to, co poniżone, i wbardzo krótkim czasie w dowolną osobę wszczepiać lęk, śmiałość, nadzieję,rozpacz w sprawach najważniejszych.Czyny jego świadczą, że nie są to plotki o nim, ale tradycja oparta naprawdzie.W krótkim czasie przyłączył do siebie wiele okręgów Hiszpanii, astamtąd przeniósł wojnę do Italii poprzez kraj Galów, choć większość z nichnie tylko nie była w sojuszu z nim, ale wręcz była mu nie znana.Był toczłowiek pierwszy spośród nie-Europejczyków, o ile o tym wiemy, który zwojskiem przeprawił się przez Alpy.Potem ruszył na sam Rzym i oderwałod niego niemal wszystkich sprzymierzeńców, jednych siłą, drugichnamową.Dokonał tego samodzielnie, bez pomocy rządu kartagińskiego.Anina początku nie wysłali go ludzie, którzy byli u steru władzy w kraju, anipózniej nie otrzymał wielkiej pomocy z ich strony.Co prawda, mieliuszczknąć niemałą sławę i korzyść z jego czynów, ale bardziej im dogadzałooddalenie od siebie pozoru, że zostawiają go na pastwę losu, niż energicznewspieranie go w jakimś działaniu.Pokój dostarcza i zachowuje bogactwa, wojna je trwoni i niszczy1.Wszyscy ludzie z natury pragną panować nad tymi, którzy ustępują, iwyzyskać przewagę zesłaną przez los przeciwko tym, którzy dobrowolnieprzyjmują niewolę.Jak to? Wiecie o tym dobrze i z doświadczenia znacie tych ludzi, a mimoto uważacie, że ustępliwość i łagodność wystarczają do zapewnienia wambezpieczeństwa? Obojętnie odnosicie się do wszelkich krzywd, które mogąwam wyrządzić kradzieżą, oszustwem lub nawet siłą? Czyż nie dodaciesobie ducha nawzajem, czyż nie będziecie się mieć w porę na baczności i niebędziecie się bronić? Doprawdy nigdy nie pomyśleliście, że takie waszepostępowanie jest stosowne względem was samych, wobec Kartagińczykówjest haniebne i tchórzliwe.Do naszych obywateli musimy się odnosić wsposób łagodny i godny obywatela; bo naszym zyskiem jest, jeżeli ktoś sięocali w sposób nieoczekiwany.Ale do wrogów musimy odnosić się bezlitości.Bo nie ocalimy się, jeżeli poniesiemy klęski oszczędzając wrogów,ale nastąpi to, jeżeli odniesiemy zwycięstwa ich ujarzmiając.Wojna zachowuje ludziom ich własne posiadłości, ponadto zdobywacudze.Pokój burzy nie tylko to, co dostarczyła wojna, ale i samego siebie.Jest rzeczą haniebną, jeżeli człowiek robi wrażenie, że obrał złą drogę napoczątku, albo żałuje pózniej, gdy nie ma potrzeby.Bieda, jeżeli człowiek wpośpiechu popełnia pomyłkę na początku, jeszcze większa bieda, jeżeliczłowiek w popłochu burzy plan raz przyjęty.Ci, którzy żyją, jak należy, szlachetnie kierują biegiem spraw, muszą zgóry rozważyć, co należy wykonać, a potem trzymać się postano-1Fragmenty mów, zdaje się wygłoszonych w senacie (� l przez kogoś nieznanego,sprzeciwiającego się wojnie; � 2 3 przez Lentulusa żądającego wojny; � 3a 8odpowiedz Fabiusza dana Lentulusowi).wień.Bo jest rzeczą szpetną przystępować do czynów przed ich omówie-niem.W wypadku, jeżeli się wam powiedzie, powiedzą, że mieliście raczejszczęście niż dobrą głowę; w razie niepowodzenia wyda się, że nieopatrzniepogrążacie się w rozmyślaniach, kiedy już nie ma żadnej z tego korzyści.Jestrzeczą bardzo łatwą ganić i oskarżać ludzi, którzy kiedyś z nami wojowali.Każdy to potrafi.Któż o tym nie wie? Ale i to jest jasne: powinnościączłowieka występującego w roli doradcy jest podawać rzeczy korzystne dlapaństwa, nie popadając w złość z powodu czynów pewnych ludzi, leczuwzględniając jego dobro.Nie podżegaj nas, Lentulusie, nie nakłaniaj dowojny, chyba że wykażesz, iż to istotnie będzie z korzyścią dla nas.Międzyinnymi zważ, że mówienie tutaj o sprawach wojny nie pokrywa się zrzeczywistym udziałem w niej.Nieszczęścia poprawiają wielu ludzi.Niejednemu, który umie z nichzrobić dobry pożytek, powodzi się lepiej niż temu, który doznał pełnegoszczęścia i z tego powodu popadł w pychę.Zdaje się, że niepowodzeniejakoś kryje w sobie sporo korzyści, gdyż nie pozwala człowiekowi tracićgłowy i brnąć w pysze.Oczywiście, najlepiej jest mieć naturalną skłonnośćdo wszystkich rzeczy lepszych i odmierzać pragnienie rozumem, a nieswymi możliwościami.Ale jeżeli ktoś nie potrafi kochać tego, co lepsze,wyjdzie mu na dobre, jeżeli nauczy się umiarkowania nawet wbrew swejwoli; jeżeli za szczęście będzie poczytywał nawet to i owo niepowodzenie.Ależ to niedorzeczność, żebyśmy gorąco pragnęli sukcesów w działaniachpoza granicami kraju i daleko, zanim postawimy samo miasto na mocnejpodstawie.Czyż to nie okropne, że staramy się zwyciężać wrogów, zanimdoprowadzimy do ładu nasze sprawy [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum